* 1- m a s a l a .  Kvadrat shakldagi yer maydonning tomoni 12 m ga teng. Uning yuzini toping.

 

* Maydonning yuzi uning tomoniningkvadratiga teng. Demgk,

 

S = 122 = 144(m2).

 

* 2- m a s a l a. Kvadrat shaklidagi yer maydonining yuzi 81 dm2 ga teng. Uning tomonini toping.

 

* Kvadrat tomonining uzunligi x detsimetrga teng, deb faraz qilaylik. U holda maydonning yuzi x2 kvadrat detsimetrga teng. Shartga ko`ra bu maydon 81 dm2 ga teng, ya’ni       x2 = 81 bo`ladi. Kvadrat tomonining uzunligi − musbat son. Kvadrati 81 ga ga teng bo`lgan musbat son 9 soni.

 

J a v o b .  9 dm.

 

2- masalani yechishda kvadrati 81 ga teng bo`lgan x sonni topish, ya’ni

x2 = 81

tenglamani yechish talab qilinadi.

Bu tenglamani x2 − 81 = 0 yoki (x – 9)(x + 9) = 0 ko`rinishda yozish mumkin, bunda      x1 = 9, x2 = −9.

9 va −9 sonlar x2 = 81 tenglamani to`g`ri tenglikka aylantiradi, ya’ni 92 = 81 va           (−9)2 = 81. bu sonlar 81 sonining kvadrat ildizlari deyiladi.

Kvadrat ildizlaridan biri 9 soni musbat, u 81 sondan olingan arifmetik kvadrat ildiz deyiladi va  kabi belgilanadi. Shunday qilib,

 

T a ’ r i f .  a sonining arifmetik kvadrat ildizi deb, kvadrati a ga teng bo`lgan nomanfiy songa aytiladi.

 

a sonning arifmetik kvadrat ildizi bunday yoziladi: .

 belgi arifmetik kvadrat ildiz belgisi deyiladi; a ildiz ostidagi ifoda deyiladi;  ifoda bunday o`qiladi: “a sonning arifmetik kvadat ildizi”.

Demak,  bu “Qanday sonning kvadrati a ga teng?” savoliga javob beruvchi nomanfiy sondir.

 

* Masalan, , chunki 6 > 0, 62 = 36.

 

Yana boshqa misollar keltiramiz:

 

So`z arifmetik ildiz haqida borayotgani aniq bo`lgan hollarda qisqacha bunday deyiladi: “a ning kvadrat ildizi”. Sonning kvadrat ildizini topish amali kvadrat ildiz chiqarish deyiladi. Bu amal kvadratga ko`tarish amaliga teskari amaldir.

Istalgan sonni kvadratga ko`tarish mumkin, lekin istalgan sondan kvadrat ildiz chiqarish mumkin bo`lavermaydi.  Masalan, −4 sonidan kvadrat ildiz chiqarish mumkin emas, chunki kvadrati  −4 ga teng bo`lgan son yo`q.

 

 

Shundan qilib,  ifoda faqat a ≥ 0 bo`lgandagina ma’noga ega. Kvadrat ildizning tr’rifini qisqacha

kabi yozish mumkin.  tenglik a ≥ 0 bo`lganda to`g`ri.

 

* 3- m a s a l a .   ni hisoblang.

 

*