va
bo’lganda
ifodaning
qiymatini hisoblaymiz. Kvadrat ildizning ta’rifiga ko’ra
.
bo’lganda
ekanini
topamiz. 3
soni -3
soniga qarama – qarshi son bo’lgani uchun bunday yozish mumkin:
yoki
|
1 – t e o r e m
a.
Istalgan
tenglik o’rinli.
|
Ikki
holni qaraymiz:
va
1)
Agar bo’lsa,
u holda arifmetik ildiz ta’rifiga ko’ra
2)
Agar
bo’lsa,
u holda
va
shuning uchun
.
Shunday qilib,
ya’ni
.
Masalan,
tenglik
unga kiruvchi harflarning istalgan qiymatlarida bajariladi deyish o’rniga bu
tenglik aynan
bajariladi, deyiladi.
|
O’zidagi harflarning istalgan qiymatlarida to’g’ri bo’ladigan tenglik ayniyat deyiladi. |
Ayniyatlarga misollar keltiramiz:
,
1 –
m a s a l a. Ifodani soddalashtiring: 1)
;
2)
1)
.
ning
istalgan qiymatida
bo’lgani
uchun
bo’ladi
va shuning uchun
.
2)
Agar
bo’lsa,
u holda
va
shuning uchun
.
Agar
bo’lsa,
u holda
va
shuning uchun
.
Shunday qilib, bu holda modul belgisini qoldirish lozim:
.
|
2– t e o r e m
a.
Agar |
Haqiqatan
ham, agar
deb
faraz qilinsa, u holda tengsizlikning ikkala qismini kvadratga ko’tarib,
ni
hosil qilamiz, bu
shartga
zid.
Masalan,
,
chunki
256>225;
,
chunki
9<10<16.
2 –
masala. Ifodani soddalashtiring.
ayniyatdan
foydalanib,
ni olamiz.
8<9
bo’lgani uchun 2 – teoremaga ko’ra ni
hosil qilamiz. Shuning uchun
va
Javob.
.
3 –
m a s a l a. Tenglamani yeching:
bo’lgani
uchun berilgan tenglik bunday ko’rinishni oladi:
Bu tenglik
faqat ,
ya’ni
bo’lgandagina
to’g’ri bo’ladi.
Javob.
.
4 –
masala. Ifodani soddalashtiring:
.
ekanini
ta’kidlaymiz. Shuning uchun
,
chunki
,
.