1 –
m a s a l a. Tenglamani yeching:
.
deb
belgilaymiz. Bu holda tenglama quyidagi ko’rinishni oladi:
.
Bu kvadrat tenglamani yechamiz:
,
bo’lgani
uchun berilgan tenglamani yechish quyidagi ikkita tenglamani yechishga
keltiriladi:
,
bundan:
,
Javob.
,
.
|
Ushbu
ko’rinishdagi tenglama bikvadrat tenglama deyiladi, bunda
|
deb
belgilash bilan bu tenglama kvadrat tenglamaga keltiriladi.
2 –
masala. Bikvadrat tenglamani yeching:
deb
belgilaymiz. Bu holda
Bu kvadrat tenglamani yechib, quyidagilarni topamiz:
,
tenglama
ildizlarga
ega,
tenglama
esa haqiqiy ildizlarga ega emas.
Javob.
.
3 –
m a s a l a. Tenglamani yeching:
Tenglamadagi
kasrlarning umumiy maxraji
ga
teng. Agar
va
bo’lsa,
u holda tenglamaning ikkala qismini
ga
ko’paytirib, quyidagini hosil qilamiz:
.
Bu tenglamaning shaklini almashtiramiz:
,
,
Hosil bo’lgan kvadrat tenglamani yechib, uning ildizlarini topamiz:
;
va
bo’lganda
berilgan kasrlarning maxrajlari nolga aylanmaganligi uchun
1 va
sonlari
shu tenglamaning ildizlari bo’ladi.
Javob.
;
.
4 –
m a s a l a. Tenglamani yeching:
(1)
Shartga
ko’ra
.
Tenglamaning ikkala qismini
ga
ko’paytirib, quyidagini hosil qilamiz:
.
Bu tenglamaning shaklini almashtiramiz:
,
(2)
Hosil bo’lgan kvadrat tenglamani yechib, uning ildizlarini topamiz:
,
bo’lganda
berilgan tenglamadagi maxrajlar nolga aylanmaydi. Demak,
– 1 soni
– berilgan tenglamaning ildizi.
bo’lganda
berilgan tenglamadagi ikkita kasrning maxraji nolga teng. Shuning uchun 2
soni berilgan tenglamaning ildizi bo’lmaydi.
Javob.
.
4 – masalada berilgan
(1) tenglama ikkita ildizga ega bo’lgan (2) kvadrat tenglamaga keltirildi.
Ulardan biri, ya’ni (1)
tenglamaning ildizi bo’ladi. Ikkinchi
ildiz
(1) tenglamaning ildizi bo’lmaydi. Bu holda u chet ildiz deyiladi.
Shunday qilib, tenglamani noma’lum ishtirok etgan ifodaga ko’paytirganda chet ildizlar paydo bo’lishi mumkin. Shuning uchun noma’lum kasr maxrajida qatnashgan tenglamalarni yechganda tekshirish o’tkazish zarur.
5 –
m a s a l a. Tenglamani yeching:
kvadrat
uchhadni ko’paytuvchilarga ajratamiz.
tenglamani
yechib, uning
,
ildizlarini
topamiz. Shuning uchun
.
Tenglamaning ikkala
qismini kasrlarning umumiy maxrajiga, ya’ni
ga
ko’paytiramiz. Natijada quyidagiga ega bo’lamiz.
Bu tenglamaning shaklini almashtiramiz:
,
.
Bu tenglamani yechib, uning ildizlarini topamiz:
,
Bu ildizlarni
tekshiramiz.
bo’lganda
berilgan tenglama ikkinchi va uchinchi kasrlarining maxrajlari nolga aylanadi.
Shuning uchun
-
chet ildiz.
bo’lganda
berilgan tenglama kasrlarining maxrajlari nolga teng emas.
ni
berilgan tenglamaga qo’yib, bu son tenglamaning ildizi bo’lishiga ishonch hosil
qilish mumkin.
Javob.
.